Hút IQOS có cai được thuốc lá không?

Kể từ khi ra mắt thị trường, IQOS được xem như một giải pháp “ít khói, ít mùi” dành cho người hút thuốc lá. Sản phẩm này nhanh chóng trở nên phổ biến tại nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, nhờ vào công nghệ làm nóng thuốc lá thay vì đốt cháy. 

Tuy nhiên, một câu hỏi mà rất nhiều người dùng quan tâm chính là: Hút IQOS có thực sự giúp cai được thuốc lá không? Để trả lời câu hỏi này, hãy cùng phân tích chi tiết cơ chế hoạt động của IQOS, những tác động thực tế và góc nhìn từ chuyên gia.

1. IQOS là gì và khác gì so với thuốc lá truyền thống?

IQOS là thiết bị làm nóng thuốc lá thay vì đốt cháy, do tập đoàn Philip Morris International (PMI) phát triển. Nguyên lý hoạt động của IQOS là làm nóng điếu thuốc lá chuyên dụng (MOFEE/TEREA) ở mức nhiệt khoảng 350°C, thấp hơn nhiều so với nhiệt độ đốt cháy của thuốc lá truyền thống (600–800°C). 

Chính sự khác biệt này mang lại trải nghiệm “thuốc lá ít khói” với lượng độc chất giảm thiểu rõ rệt.

So sánh chi tiết:

Thuốc lá truyền thống

• Quá trình đốt cháy sản sinh ra hơn 7.000 hợp chất hóa học độc hại, trong đó có ít nhất 70 chất gây ung thư.
• Khói thuốc chứa nhiều hắc ín, carbon monoxide và các hạt siêu nhỏ, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến phổi, tim mạch và hệ hô hấp.
• Gây mùi khói thuốc ám lâu trên quần áo, tóc, nội thất và không gian sống.
• Khi hút, người xung quanh cũng bị ảnh hưởng bởi khói thuốc thụ động, tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim, phổi.
  

IQOS

• Chỉ làm nóng thuốc lá, không xảy ra quá trình đốt cháy, không tạo ra tro, không sinh ra khói dày đặc.
• Giảm đáng kể hàm lượng các chất độc hại so với thuốc lá truyền thống. Nghiên cứu của PMI cho thấy mức độ độc chất giảm từ 90–95%.
• Hạn chế mùi hôi bám vào cơ thể và môi trường xung quanh, mang lại trải nghiệm “sạch” hơn cho người dùng.
• Sử dụng điếu thuốc lá thật (HEETS/TEREA), vẫn chứa nicotine – yếu tố gây nghiện chính, do đó IQOS không hoàn toàn loại bỏ sự phụ thuộc vào nicotine.

Điểm khác biệt cốt lõi: IQOS không phải thuốc lá điện tử, bởi nó không sử dụng tinh dầu nicotine lỏng mà vẫn dùng thuốc lá thật, nhưng thay đổi cách tiêu thụ – từ “đốt cháy” sang “làm nóng”. Nhờ đó, IQOS vừa mang lại trải nghiệm gần giống với hút thuốc truyền thống, vừa giúp giảm phần nào tác hại do các hợp chất độc sinh ra từ quá trình cháy.

2. Hút IQOS có cai được thuốc lá không?

Câu hỏi “IQOS có giúp cai thuốc lá không?” là điều mà nhiều người hút thuốc đang quan tâm. Về bản chất, IQOS được thiết kế như một giải pháp giảm hại so với thuốc lá điếu truyền thống, chứ không phải phương pháp cai thuốc tuyệt đối. Việc cai thuốc thành công còn phụ thuộc vào yếu tố sinh lý (sự phụ thuộc nicotine) và tâm lý (thói quen, môi trường).

2.1. Nicotine vẫn tồn tại trong IQOS

Điểm quan trọng cần hiểu rõ:

• IQOS vẫn sử dụng thuốc lá thật (MOFEE/TEREA), và vẫn cung cấp nicotine – chất gây nghiện chính trong thuốc lá.
• Nicotine là nguyên nhân chính khiến người hút khó bỏ thuốc, gây ra cảm giác thèm hút và hội chứng cai nếu ngừng đột ngột.
• Do đó, chuyển sang IQOS không đồng nghĩa với “cai thuốc”, bởi thói quen sử dụng nicotine vẫn được duy trì.

Tuy nhiên, khác biệt lớn nằm ở chỗ: IQOS giảm thiểu đáng kể chất độc từ quá trình đốt cháy, giúp người dùng ít tiếp xúc hơn với các hợp chất nguy hại (hắc ín, CO, chất gây ung thư…).

2.2. Hỗ trợ giảm dần lượng thuốc lá truyền thống

Nhiều người đã trải nghiệm cho thấy:

• Khi thay thế thuốc lá điếu bằng IQOS, họ hút ít hơn so với trước.
• Cảm giác thèm thuốc lá truyền thống giảm dần, đặc biệt với những ai khó chịu với mùi khói ám lâu trên quần áo, không gian sống.
• Việc không tạo ra khói, tro, mùi khó chịu giúp người hút dễ hòa nhập hơn trong môi trường gia đình, công sở, giảm áp lực từ người xung quanh.

Điều này chứng tỏ, IQOS có thể trở thành một “bước đệm”, hỗ trợ người dùng rời xa thuốc lá điếu truyền thống, trước khi tiến tới cai thuốc hoàn toàn.

2.3. Cần kết hợp ý chí và phương pháp cai thuốc

Mặc dù IQOS mang tính chất giảm hại, nhưng để cai thuốc hoàn toàn, người dùng cần thêm những yếu tố sau:

• Lập kế hoạch giảm dần nicotine: ví dụ ban đầu hút IQOS thay thế hoàn toàn, sau đó giảm số lần sử dụng mỗi ngày.
• Áp dụng các liệu pháp hỗ trợ: như miếng dán, kẹo ngậm nicotine hoặc các phương pháp được bác sĩ khuyên dùng.
• Kiểm soát yếu tố tâm lý – môi trường: tránh tụ tập ở nơi có nhiều người hút thuốc, thay đổi thói quen uống cà phê/rượu bia (dễ gợi nhớ cảm giác thèm hút).
• Kết hợp hỗ trợ y tế và tư vấn tâm lý: để vượt qua giai đoạn thèm nicotine và giảm nguy cơ tái nghiện.

Có thể thấy, IQOS không phải “chiếc chìa khóa vàng” để cai thuốc, mà là một công cụ trung gian, giúp giảm bớt tác hại và tạo điều kiện thuận lợi cho người hút tiến tới mục tiêu bỏ thuốc hoàn toàn.

3. Góc nhìn từ chuyên gia sức khỏe

Các tổ chức y tế quốc tế và nhiều chuyên gia đều đưa ra cái nhìn thận trọng về IQOS:

• Tổ chức Y tế Thế giới (WHO): WHO từng công bố rằng IQOS và các sản phẩm thuốc lá làm nóng chứa ít độc chất hơn so với thuốc lá truyền thống, nhờ cơ chế làm nóng thay vì đốt cháy. 

Tuy nhiên, WHO cũng nhấn mạnh chưa có đủ bằng chứng khoa học dài hạn để kết luận rằng IQOS an toàn hoặc có thể được coi là công cụ hiệu quả để cai thuốc. Người dùng vẫn tiếp nhận nicotine – chất gây nghiện mạnh và tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe tim mạch, hô hấp.

• Các hiệp hội y khoa tại châu Âu và Mỹ: Một số chuyên gia cho rằng IQOS có thể là lựa chọn thay thế phù hợp đối với những người chưa sẵn sàng cai thuốc hoàn toàn, nhưng mong muốn giảm thiểu tác hại cho bản thân và cộng đồng xung quanh. 

Tuy vậy, họ cũng nhấn mạnh rằng IQOS không phải giải pháp cai thuốc tuyệt đối. Muốn bỏ thuốc hoàn toàn, người dùng cần một chiến lược lâu dài kết hợp các phương pháp đã được chứng minh hiệu quả (tư vấn y tế, liệu pháp thay thế nicotine, thay đổi hành vi và môi trường).

Kết luận từ chuyên gia: IQOS có thể được xem như công cụ giảm hại (harm reduction) chứ không phải công cụ cai nghiện. Người sử dụng cần hiểu rõ sự khác biệt này để không rơi vào tâm lý “an toàn giả tạo”.

4. Ai nên sử dụng IQOS?

Dựa trên đặc tính sản phẩm, IQOS phù hợp với một số nhóm người sau:

Người chưa thể bỏ thuốc ngay: Thay vì tiếp tục hút thuốc lá điếu truyền thống, IQOS có thể là giải pháp chuyển tiếp, giúp giảm dần sự tiếp xúc với hàng nghìn chất độc hại do quá trình đốt cháy tạo ra.
Đây là lựa chọn thực tế cho những ai còn phụ thuộc vào nicotine nhưng mong muốn một hình thức ít gây tổn hại hơn.
Người sống trong môi trường gia đình hoặc nơi công sở kín: IQOS tạo ra ít mùi, ít khói, không tro – nhờ vậy giảm thiểu ảnh hưởng thụ động đến người thân, đồng nghiệp và trẻ nhỏ.
Đặc biệt hữu ích cho những người vừa muốn duy trì thói quen, vừa muốn giữ không gian sống trong lành hơn.
Người muốn trải nghiệm phương thức hút khác biệt: IQOS mang lại trải nghiệm “hút thuốc” mới, nhẹ mùi hơn, không ám khói trên tóc và quần áo.
Do đó, sản phẩm phù hợp với những ai quan tâm đến hình ảnh cá nhân, muốn thử nghiệm phong cách hút hiện đại hơn so với thuốc lá truyền thống.
Ngược lại, những người đã quyết tâm cai thuốc hoàn toàn thì IQOS không phải lựa chọn duy nhất. Trong trường hợp này, việc sử dụng IQOS nên được kết hợp với các phương pháp cai thuốc chuyên biệt (liệu pháp thay thế nicotine, điều trị hành vi, tư vấn y tế) để đạt hiệu quả bền vững.

Dù được coi là lựa chọn “ít hại hơn”, IQOS không đồng nghĩa với an toàn tuyệt đối. Việc tiếp tục sử dụng nicotine vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe, bao gồm các bệnh tim mạch, hô hấp, và cả những ảnh hưởng lâu dài đến hệ thần kinh do sự phụ thuộc vào chất gây nghiện này.

Các chuyên gia khuyến nghị không nên coi IQOS là công cụ cai thuốc duy nhất. Đây chỉ là giải pháp thay thế giúp giảm tác hại trong ngắn hạn, và sẽ không thể thay thế cho mục tiêu bền vững là cai thuốc hoàn toàn. Người muốn cai thuốc nên tìm đến sự hỗ trợ chuyên biệt từ y tế, kết hợp với liệu pháp hành vi và tâm lý để đạt được kết quả lâu dài. Đồng thời, IQOS tuyệt đối không nên được sử dụng bởi những người chưa từng hút thuốc, bởi nó vẫn chứa nicotine và có thể tạo ra sự lệ thuộc không mong muốn.

Liên hệ ngay Thành Lâm HNB để được tư vấn chi tiết hơn trên hành trình giảm thiểu tác hại của thuốc lá. 

Hotline:

• Hà Nội: 0967 67 6688
• Hồ Chí Minh: 096 2532266